معرفی برخی از معنویت‌های سکولار

گروه‌های مختلفی به عنوان معنویت‌های سکولار در ایران معاصر فعالیت می‌کنند. این گروه‌ها را می‌توان به پنج دسته تقسیم کرد: 1- عرفان التقاطی بومی یا تصوف فرقه ای؛ 2- آیین‌های شرقی مانند: فرقه‌های چینی و هندی؛ 3- آیین‌های آمریکایی؛ 4- معنویت‌های فراشناختی؛ 5- عرفان‌های دینی مانند: مسیحی و یهودی و زرتشتی و غیره.

فرقه‌های صوفیه التقاطی بومی بسیارند؛ ولی عناوین ذیل را می‌توان فرقه‌های شایع در ایران دانست: 1- نعمت اللهی مونسیه؛ 2- نعمت اللهی صفی علی شاهی؛ 3- نعمت اللهی گنابادیه؛ 4- اویسیه؛ 5- اهل حق؛ 6- مکتب خاکساریه؛ 7- ذهبیه.

عرفان‌های هندی مطرح در ایران نیز عبارتند از: 1- آیین هندوییسم؛ 2- آیین بودیسم؛ 3- سیک؛ 4- اشو؛ 5- سای بابا؛ 6- رام الله؛ 7- کریشنا؛ 8- یوگا.

یوگا

یکی از گروه‌های عرفانی هندی که در سال‌های اخیر مطرح است، جریان یوگا است. یوگا به معنای پیوستن و مهارکردن است. یوگا؛ سابقه طولانی دارد ولی در قرن اخیر بیشتر مورد توجه واقع شده است. این مدل عرفانی، دارای شش ساحت است؛ زیرا معتقدند که انسان دارای هفت بدن و هفت چاکرا و مراکز انرژی است؛ هدف ادعایی یوگا از تمرین‌های جسمانی و روحی، آرامش و تسلط روح بر بدن است.

 اُشو

اُشو، نام رهبر یکی دیگر از گروه‌های عرفانی هند است. نام اصلی اُشو، «باگوان شری راجنیش» می‌باشد. تحصیلات اُشو در فلسفه بود. مدتی به آمریکا رفت و مریدانی پیدا کرد، ولی به دلایلی از آمریکا اخراج شد. اوشو کسی است که حتی یکی از کتاب‌های منسوب به خود را ننوشته است و تمام این کتاب‌ها که امروزه به نام وجود دارد مجموع سخنرا نی‌های او است که در حدود 700 کتال می‌شود و به 300 زبان دنیا نیز ترجمه شده است و این‌ها همه در 30 سال اخیر اتفاق افتاده است. به اعتقاد نگارنده نام دیگر عرفان اوشو، عرفان سکس است؛ اوشو می‌گوید ازدواج دو زن و دو مرد با یکدیگر با وجود این که غیر علمی است، اما قابل قبول است. اوشو درباره عشق نیز می‌گوید: وقتی می‌گوییم عشق یعنی تمام ارکان ان از محبت تا سکس در نظر گرفته شود. البته اوشو به گونه‌ای صحبت می‌کند که تمام ادیان الهی آن را قبول کنند؛ چرا که افکار خود را مخلوطی از تمامی ادیان کرده است.

 رام الله

رام الله یکی دیگر از فرقه‌های هندی است. چگونگی پیدایش آن به تحولات در «ویشنو» برمی گردد، با این بیان که مذهب ویشنو با تاختن سلاطین غزنوی در قرن دهم میلادی به هندوستان، توسط «راماننده» مصلح هند تغییراتی یافت و نئوویشنوییسم پدید آمد. سپس یکی از مریدانش به نام «شیخ کبیر پانتیس» (متولد 1440 میلادی از پدر مسلمان و مادر ویشنوی و متوفای 1518 میلادی)، مذهبی ترکیبی از اسلام و ویشنو؛ یعنی رام الله(خدای ویشنو و خدای اسلام) را به وجود آورد. فرقه‌ای به نام رام الله در ایران توسط شخصی به نام پیمان فتاحی با عنوان «ایلیا.رام الله» در دهه هفتاد با اعتقاد به ضرورت تولد دوباره و آموزش‌ها و تعالیم حق و اسرار، در نشریه «هنر زندگی متعالی، تفکر متعالی و حرکت دهندگان» ظاهر گردید. فرقه رام الله، تمام ادیان را برابر می‌داند.

 کریشنا مورتی

یکی دیگر از جریان‌های عرفان‌های سکولار، جریان کریشنا مورتی می‌باشد. کریشنا مورتی در جنوب هند در سال 1896 در خانواده‌ای برهمن به دنیا آمد و در سال 1986 در نود سالگی از دنیا رفت. تحصیلاتش در اروپا در رشته روانشناسی بود و به خودشناسی و آزاد سازی درونی و سفر روح اعتقاد داشت.

 سای بابا

سای بابا، نام رهبر فرقه دیگر هندی است که بر پاره‌ای از علاقه مندان به معنویت تأثیر گذاشته است. «سای بابا» در سال 1835 در حیدر آباد در خانواده برهمن به دنیا آمد و در 1918 میلادی از دنیا رفت. وی، تعالیمش را از کتاب‌های مقدس هندوها و اسلام گرفت و با تعالیم ساده اش و برخی امور خارق العاده که عده‌ای برای او ادعا می‌کنند، طرفدارانی یافته است. وی به اعتقادات هندو، مانند: تناسخ قائل بوده و بر ذکر خدا و توجه به عالم درون و عشق و برابری ادیان و مذاهب تأکید می‌ورزید.